ZUS wyjaśnia: Niepełnosprawność to nie zawsze niezdolności do pracy

Rozróżnienie niepełnosprawności od niezdolności do pracy bywa kłopotliwe i rodzi nieporozumienia. Są to dwa różne pojęcia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyjaśnia, że o zakwalifikowaniu do każdej z tych grup decydują odmienne przesłanki. Różny jest też ich podział na stopnie, a także mają odrębne podstawy prawne i wywołują inne skutki.
Niepełnosprawność jest związana z naruszeniem sprawności organizmu i z utrudnieniem, ograniczeniem bądź niemożliwością wypełniania ról społecznych. Ma trzy stopnie: znaczny, umiarkowany i lekki. Orzekają ją zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności (miejskie lub powiatowe). Orzeczenie o niepełnosprawności pozwala nabyć dodatkowe uprawnienia, takie jak karta parkingowa, ulgi podatkowe, możliwość zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, czy otrzymać świadczenia z pomocy społecznej.

Natomiast orzeczenie o niezdolności do pracy jest wydawane na podstawie innych przesłanek, niż ustalenie  stopnia niepełnosprawności, a także przez inne instytucje, w tym ZUS. Ma one  odmienne podstawy prawne i nie wywołują takich samych skutków

Orzeczenie o niezdolności do pracy wydawane jest przez lekarzy orzeczników ZUS na podstawie badania i przedstawionej dokumentacji medycznej. Takie orzeczenie daje podstawę do ubiegania się o świadczenia i dodatki do świadczeń wypłacanych przez Zakład, m.in. rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę socjalną, rentę dla inwalidów wojennych i wojskowych czy dodatek pielęgnacyjny.

– Lekarze orzecznicy ZUS stwierdzają niezdolność do pracy, a nie niepełnosprawności, gdyż nie każdy niepełnosprawny jest niezdolny do pracy – informuje Krzysztof Cieszyński, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa pomorskiego. – Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględniają stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności dzięki leczeniu i rehabilitacji oraz możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Niezdolność do pracy orzeka się na czas nie dłuższy niż 5 lat, chyba że według wiedzy medycznej nie ma rokowań jej odzyskania przed upływem tego okresu. W związku z tym lekarz orzecznik ZUS nie ustala, czy dana osoba jest zdrowa, czy chora, lecz czy jest zdolna bądź niezdolna do pracy.

Przy ubieganiu się o rentę stwierdzenie niezdolności do pracy jest tylko jednym z warunków, jakie trzeba spełnić, aby otrzymać świadczenie. Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje bowiem ubezpieczonemu, który jest niezdolny do pracy, ma wymagany staż ubezpieczeniowy, a niezdolność do pracy powstała w określonym czasie (ubezpieczenia lub 18 miesięcy po ustaniu ubezpieczenia).

Należy pamiętać, że orzeczenie o niezdolności do pracy jest równoznaczne z orzeczeniem o niepełnosprawności. Natomiast nigdy nie jest na odwrót.

– Nawet osoba z orzeczoną niezdolnością do pracy może dorabiać do swojego świadczenia – mówi Krzysztof Cieszyński. – Praca, którą wykonuje nie może być jednak sprzeczna z orzeczoną niezdolnością. Na przykład osoba z chorym kręgosłupem nie może wykonywać ciężkich prac fizycznych, bo to może oznaczać, że niezdolność w rzeczywistości nie występuje. Jeśli rencista pracuje musi pamiętać, że w zależności od wysokości zarobku, że wypłata świadczenia może zostać zmniejszona lub zawieszona. Dotyczy to tylko zarobków z działalności objętej obowiązkowymi ubezpieczeniami  społecznymi, np. z umowy o pracę, zlecenia lub z działalności gospodarczej.

Czytaj też:

Razem z ZUS na rehabilitację. W tym roku dwa nowe profile

Pomorze: Prawie 150 tys. wniosków o 800 plus w trzy tygodnie

Ważna informacja! ZUS rozpoczął nabór wniosków o 800 plus

Od marca emerytury i renty w górę. Sprawdź, ile wyniesie waloryzacja

Dobre wieści dla emerytów i rencistów. Od marca będą mogli dorobić więcej

Źródło: Zakład Ubezpieczeń Społecznych / Oddział w Gdańsku / Zdjęcia: Tomasz Wojtalik